Wat is androgyn leiderschap en hoe passen we dit toe op het werk?

De term androgyne leider voelt nieuw, maar is het niet. De term werd voor het eerst geïntroduceerd in de jaren ’70 door de Amerikaanse managementconsultant, Warren Bennis.

Maar bekendheid omtrent deze term is in een stroomversnelling geraakt sinds de jaren ’90 naarmate meer mensen gendergelijkheid in leidinggevende posities ondersteunen.

In veel debatten is het concept van ‘goed leiderschap’ bevooroordeeld door de vraag of de persoon bepaalde ‘geclassificeerde’ eigenschappen bevatten vanuit biologisch oogpunt, dat wil zeggen meestal mannelijk of vrouwelijk.

Deze kwestie is door te veel controversiële omgevingen geconditioneerd, zonder te beseffen dat de beste leiders door de geschiedenis heen een mix bezaten van zowel ‘mannelijke’ (competitieve en taakgerichte) als ‘vrouwelijke’ (sociale en emotionele) eigenschappen.

Essentieel om de juiste houding aannemen in een specifieke situatie.

Zoals dagelijks wordt waargenomen, vereisen de meeste omstandigheden in zakelijke omgevingen dat goede leiders hun actiestijlen aanpassen en verbeteren om het hoofd te bieden aan veranderende omstandigheden, waarvoor het nodig is om verschillende “eigenschappen” en “vaardigheden” aan te nemen. 

De onderstaande lijst belicht enkele vrouwelijke en mannelijke leiderschapskenmerken:

Het niet begrijpen van het belang van het bezitten en gebruiken van zowel “mannelijke” en “vrouwelijke” eigenschappen, vermindert de interpersoonlijke effectiviteit en leiderschapskracht. In deze paradox komt de term “androgyn leiderschap” naar voren, die kenmerken van beide profielen integreert. Het wordt tijd dat we accepteren dat het in de opvatting van leiderschap niet langer de vraag is of een bepaalde persoon een “mannelijke” stijl (met de toegekende kenmerken) of een “vrouwelijke” stijl (met de toegekende kenmerken) heeft, maar dat de combinatie hiervan het belangrijkste is.

Het gaat om het vermogen van ieder mens om in zichzelf tegengestelde en complementaire aspecten te harmoniseren: het vermogen om te luisteren en te begrijpen, de ontvankelijkheid en activiteit, de nuances van ‘zijn’ en handelen, terwijl die een algemene visie heeft en het vermogen om fijntjes een gedetailleerde observatie te maken.

De androgyne leider, vrouw, man of non-binair, weet het heden vanuit meerdere perspectieven te bekijken. Is zowel geïntegreerd als verbonden met toekomstscenario’s, in plaats van via de gebruikelijke patronen, weet relaties binnen hun team met een duidelijke gevoeligheid en aandacht te harmoniseren, en kan ontwerpen en oplossen door interdisciplinair en innovatief denken.

De androgyne leider accepteert de paradox in zichzelf.

Om te streven naar androgyn leiderschap hebben we vier hoofdacties geïdentificeerd die leiders kunnen nemen om de stijl van leiderschap op het werk toe te passen. Verder kunt u professionele consultants zoals The Inclusion Studio inhuren om onafhankelijk advies te geven over hoe u de werkomgeving in uw organisatie tot bloei kunt brengen.  

Vier stappen op weg naar evenwicht tussen (vrouwelijk en mannelijk) leiderschap

Omarm androgyn leiderschap

We hebben moed, bereidheid om te handelen en zelfverzekerdheid nodig om te profiteren van het volledige spectrum van leiderschapsgedrag, vooral wanneer we worden geconfronteerd met lang gevestigde gendernormen en -verwachtingen.

Als we een voorbeeld nemen van de Covid-19-pandemie, toonden de meeste succesvolle leiders het vermogen om te handelen met medelevende zachtheid en een aura van commando. 

De premier van Nieuw-Zeeland, Jacinda Ardern, legde de sluiting van de landsgrenzen tijdens Covid-19 uit als:

“Nooit in de geschiedenis van Nieuw-Zeeland is een dergelijke bevoegdheid gebruikt, en ik erken hoe buitengewoon het is. We moeten dit doen voor de gezondheid van het land en onze mensen”,

zoals Roy vermeldt in een artikel gepubliceerd in The Guardian. Deze verklaring van Jacinda Ardern verbeeldde de strategische bedoeling van haar actie die als mannelijk kan worden geclassificeerd, terwijl ze wordt gekoppeld aan de eigenschappen van “mededogen” en “begrip” die gendercongruent zijn.

Je kunt meer lezen over compassievol leiderschap in een boek geschreven door Rasmus Hougaard en Jacqueline Carter, How to Do Hard Things in a Human Way.

*Gendercongruent: gedrag dat overeenstemmend is met de verwachtingen die ‘horen bij’ de genderrol.

Bouw een divers ‘gematigd’ team

Leiders die handelen op basis van eigenschappen die ‘volledig mannelijk’ zijn, zoals kracht, dominantie en onafhankelijkheid, leiden met de overtuiging dat ze dingen zelf kunnen oplossen en dat hulp vragen een teken van zwakte is. Alleen handelen vanuit deze benadering suggereert ook een gebrek aan vertrouwen in uw teamleden en hun kwaliteiten.

Aan de andere kant erkennen androgyne leiders dat ze individueel geen succes kunnen behalen en het podium moeten delen met een team dat gediversifieerd en gematigd is. Gematigde individuen worden vaak beschreven als degenen die zich goed kunnen aanpassen aan uitersten. Je zou het ook kunnen omschrijven als goed kunnen.

Androgyne leiders moeten worden ondersteund door een kring van leiders die bereid zijn om kritische acties te ondernemen en uitdagende beslissingen te nemen, bovenop de gevestigde normen. Leiders die androgyn zijn, hebben geen kring van ‘ja-knikkers’ nodig noch mensen die niet bereid zijn beslissingen aan te vechten of in twijfel te trekken.

Ze worden juist ondersteund door de mensen die durven afwijken. In deze situatie is out-of-the-box denken een understatement. Androgyne leiders delen hun podium met anderen. Door het vertrouwen dat ze hebben in hun eigen bijdragen, kunnen anderen uitblinken bij het maken van hun bijdragen. 

Respect in communicatie

Androgyne leiders communiceren regelmatig, transparant en respectvol met belangrijke stakeholders. Een voorbeeld nemend van de Covid-19-pandemie, legde Merkel in plaats van neerbuigend te zijn (zoals Trump deed toen hij de dreiging afwees als iets dat met het warme weer zal verdwijnen) de wetenschap achter het virus op een toegankelijke manier uit. Terwijl voormalig gouverneur Andrew Cuomo dagelijks harde en vaak ontmoedigende statistieken deelde. 

Hun consistente communicatie diende twee doelen. 

1. Door hun communicatie bevestigden ze niet alleen hun respect voor en vertrouwen in de intelligentie van hun bevolking te hebben, ze verminderden ook angst door onzekerheid weg te nemen en deze met objectieve feiten te vullen. 
2. Als gevolg van hun gestage berichtgeving kregen mensen ook duidelijke redenen om de harde weg van sociale afstand en andere belangrijke maatregelen te nemen om de verspreiding van de ziekte in te dammen. 

Ons beste androgyne (hybride) zelf bereiken door van de automatische piloot af te gaan

Mensen worden al lang aangespoord om androgyne leiderschapsstijlen te gebruiken, omdat dit leidt tot meer creativiteit, een meer innovatieve werkcultuur, betere besluitvorming en meer samenwerking tussen groepen. 

Met de snelheid, eisen en complexiteit in de wereld van vandaag, werken de meeste leiders onbewust op “automatische piloot”, en vertrouwen ze op gedrag dat altijd door de leiders wordt gebruikt, omdat ze niet de mentale capaciteit of tijd hebben om een situatie te beoordelen en overeenkomstige actie te ondernemen.

We zouden onze gewoonten moeten verbreden om uit een grotere pool van gedragingen te kunnen putten. Door dat niet te doen, zullen we nooit op ons best zijn en de beste resultaten neerzetten. Succes begint met weten wie je bent.

Wil je op de hoogte blijven van alles wat met inclusie en diversiteit te maken heeft? Schrijf je in op de nieuwsbrief via deze link.

Danny Sanders & team The Inclusion Studio